ایل ممسنی
ممسنی را شولستان نیز خواندهاندکه به معنای سرزمین شول هاست. شول نام قبیله ای است از قبایل فارس . این قبیله نخستین بار در لرستان سکونت داشت و در حدود سال 300 هَ. ق. نیمی از لرستان را تحت فرماندهی قرار داده بود و بوسیله سیف الدین ماکان روزبهان اداره میشد.
ایل بویراحمد
بویراحمدبزرگترین ایل در استان کهگیلویه وبویراحمد است.ایل بویراحمد بزرگترین ایل منطقه کهگیلویهاست که حدود نیمى از جمعیت کهگیلویه را تشکیل مىدهد. این ایل در سرزمینى بهوسعت تقریبى ۶۵ هزار کیلومتر مربع یعنى حدود ۴۲ درصد مساحت کل منطقه پراکنده هستند. منطقه مزبور از لحاظ جغرافیائى به دو بخش متمایز ازهم، گرمسیر و سردسیر تقسیم مىشود. حدود ۱۷۰ سال پیش، ایل بویراحمد که پر قدرتترین ایلات بود، رئیس ایل، ایلخانان بویراحمد قسمتهائى از مناطق پشتکوه، همچنین بخشهائى از بلاد شاهپور، تِل خسرو و رِوِن“ را در تصرف داشت.اکنون از لحاظ تقسیمات سیاسی، سرزمین بویراحمد کهگیلویه از سه بخش مجزاء از هم تقسیم مىشود که گروههائى از ایل بزرگ بویراحمدى در آن سکونت دارند. این مناطق سهگانه عبارت است از:
۱. منطقه بویراحمد گرمسیر ۲. منطقه بویراحمد علیا ۳. منطقه بویراحمد سفلى
مردمى که در این مناطق زندگى مىکنند همه خود را از ایل بویراحمدى مىدانند و میان آنها روابط خویشاوندى وجود دارد. (گزارش بررسى مقدماتى و طرح مطالبه آینده در ایلات کهگیلویه و بویراحمدی، مؤسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعى).
بخش بزرگى از سرزمین بویراحمدى در بستر رودخانه بشار قرار دارد. منطقه بویراحمد علیا که در قسمت بالاى رود واقع است به سررود و بویراحمد پائین یا بویراحمد سفلى به دَمرود یعنى بخش پائین رودخانه نامیده مىشود. منطقه سررود که به تُلِ خسرو معروف است از لحاظ منابع آب بسیار غنى است محصولات زراعى آن فراوان است و مرکز آن یاسوج یعنى مرکز استان کهگیلویه و بویراحمدى است دَمرود در بخش شرقى بویراحمد سفلى و دنباله سررود واقع شدهاست و داراى آب نسبتاً فراوان و خاک حاصلخیزى است بویراحمد سفلى دو بخش سردسیر و گرمسیر دارد که شهر تاریخى دهشت در قسمتهاى غربى منطقه در قلمور گرمسیر آن واقع شدهاست.(مردم شناسى ایران دانشکده افسرى ص ۱۸).
بهعلت اختلافاتى که در خانواده و در میان پسران ایلخان بروز کرده بود، وى براى حل این اختلافات و جلوگیرى از زد و خوردهائى که ممکن بود در آینده در قلمرو ایل به وجود بیاید، محدودهٔ ایل را میان پسران خود تقسیم کرد. منطقه گرمسیر یعنى آنچه از بلاد شاهپور در اختیار داشت به پسر بزرگ خود واگذار کرد و منطقه سردسیر یعنى تَل خسرو و رِوِن را به دو پسر دیگرى که از یک مادر بودند سپرد. این منطقه بویراحمد سردسیر یا بویراحمد سرحدى نامیده مىشود. پس از مرگ خان بین پسران خود نزاع درگرفت و قلمرو خان به صورت تقسیمات کوچک ترى درآمد. منطقه بویراحمدى سردسیر (بویراحمد سرحدی) که در اختیار دو برادر بود به دو بخش بویراحمد علیا و بویراحمد سفلى تقسیم شد.(مردمشناسى ایران، دانشکده افسری، سال ۱۳۶۱ ص ۱۶ تا ۱۸).